Błąd medyczny nie zawsze wynika z niewłaściwej decyzji lekarza. Coraz częściej pacjenci doświadczają tzw. błędów medycznych organizacyjnych, które są skutkiem złej organizacji pracy placówki medycznej. Kto w takiej sytuacji ponosi odpowiedzialność? Czy zawsze jest to lekarz, a może personel lub sama placówka? Sprawdź, jakie są konsekwencje błędu medycznego i kto może odpowiadać prawnie.
Czym jest błąd medyczny organizacyjny?
Błąd medyczny organizacyjny to rodzaj zaniedbania, który nie dotyczy bezpośrednio błędu w sztuce lekarskiej, lecz niewłaściwego funkcjonowania systemu opieki zdrowotnej. Może on wynikać m.in. z:
- braku odpowiednich procedur,
- niewystarczającej liczby personelu,
- złej organizacji dyżurów,
- opóźnień w diagnostyce,
- wadliwego obiegu dokumentacji medycznej,
- braku dostępu do niezbędnego sprzętu lub leków.
Choć lekarz wykonuje swoje obowiązki, skutki błędu mogą powstać na poziomie organizacyjnym placówki.
Kto ponosi odpowiedzialność za błąd medyczny organizacyjny?
Odpowiedzialność za błąd medyczny zależy od jego charakteru oraz relacji prawnej między personelem a placówką medyczną. Lekarz nie zawsze jest odpowiedzialny za błąd organizacyjny, jego odpowiedzialność cywilna za błąd medyczny pojawia się przede wszystkim wtedy, gdy popełnił błąd diagnostyczny lub terapeutyczny, działał niezgodnie z aktualną wiedzą medyczną albo dopuścił się błędu w sztuce lekarskiej. Jeżeli jednak lekarz postępował prawidłowo, a szkoda pacjenta powstała na skutek braku sprzętu, opóźnień systemowych, niewłaściwej organizacji pracy lub chaosu organizacyjnego, wówczas odpowiedzialność za błąd medyczny może spoczywać na podmiocie leczniczym, a nie na samym lekarzu.
Czy personel placówki może odpowiadać za błąd medyczny?
Tak, personel medyczny, w tym pielęgniarki, ratownicy medyczni czy technicy, również może ponosić odpowiedzialność za błąd medyczny, jeżeli nie dopełnił swoich obowiązków, nie przekazał podstawowych informacji dotyczących stanu pacjenta lub naruszył obowiązujące procedury. W praktyce jednak pacjent najczęściej kieruje roszczenia bezpośrednio przeciwko placówce medycznej, która odpowiada za organizację pracy i działania swojego personelu, a dopiero w dalszej kolejności może dochodzić tzw. regresu wobec pracownika odpowiedzialnego za powstałą szkodę.
Odpowiedzialność placówki medycznej
W przypadku błędów o charakterze organizacyjnym odpowiedzialność spoczywa na podmiocie leczniczym. Szpital lub przychodnia odpowiada za sposób zorganizowania pracy, właściwe obsadzenie stanowisk oraz zapewnienie pacjentom odpowiednich warunków leczenia i bezpieczeństwa. To placówka medyczna ponosi konsekwencje finansowe związane z powstałą szkodą i realizuje świadczenia należne pacjentowi.
Przykłady błędów medycznych organizacyjnych
Do najczęściej spotykanych przykładów należą:
- opóźnienie w wykonaniu badań diagnostycznych,
- brak lekarza dyżurnego w kluczowym momencie,
- zagubienie dokumentacji medycznej,
- niewłaściwe przekazanie pacjenta między oddziałami,
- brak procedur postępowania w sytuacjach nagłych.
Każdy z tych przypadków może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych, a nawet śmierci pacjenta.
Jakie są konsekwencje błędu medycznego?
Konsekwencje błędu medycznego mogą dotyczyć różnych sfer życia pacjenta. Obejmują one skutki zdrowotne, takie jak pogorszenie stanu zdrowia lub trwały uszczerbek na zdrowiu, następstwa psychiczne związane z cierpieniem i stresem, a także skutki finansowe wynikające z dalszego leczenia czy utraty dochodów. Na gruncie prawa możliwa jest odpowiedzialność cywilna, obejmująca obowiązek naprawienia szkody i rekompensaty doznanej krzywdy, odpowiedzialność karna w sytuacjach szczególnie poważnych, np. gdy doszło do narażenia życia lub zdrowia, a także odpowiedzialność zawodowa przed właściwym samorządem zawodowym.
Błąd medyczny o charakterze organizacyjnym nie zawsze jest wynikiem działania lekarza i może obciążać zarówno placówkę medyczną, jak i personel pomocniczy, a w określonych sytuacjach także samego lekarza. Każda sprawa wymaga indywidualnej oceny, ponieważ zakres odpowiedzialności zależy od okoliczności zdarzenia oraz jego skutków. W przypadku wątpliwości co do przebiegu leczenia zasadna jest szybka konsultacja ze specjalistą zajmującym się prawem medycznym.
