Błąd medyczny to pojęcie, które budzi wiele emocji i wątpliwości. Szczególnie trudne do zrozumienia są sytuacje, w których pacjent nie kwestionuje samej decyzji terapeutycznej lekarza, lecz sposób jej wykonania. Właśnie w takich przypadkach najczęściej mówi się o tzw. błędzie medycznym technicznym. Poniżej wyjaśniamy, kiedy dochodzi do tego rodzaju uchybień, jak się je kategoryzuje oraz jakie możliwości dochodzenia roszczeń przysługują pacjentowi.
Kiedy najczęściej występuje błąd medyczny techniczny?
Błąd medyczny techniczny pojawia się na etapie realizacji świadczenia zdrowotnego, a nie przy wyborze metody leczenia. Oznacza to, że lekarz mógł postawić prawidłową diagnozę i zaplanować właściwe leczenie, jednak popełnił uchybienie podczas jego wykonywania. Najczęstsze sytuacje obejmują m.in.:
- nieprawidłowe wykonanie zabiegu operacyjnego, np. uszkodzenie sąsiedniego narządu na skutek braku precyzji,
- pozostawienie ciała obcego w polu operacyjnym (gazik, narzędzie chirurgiczne),
- błędne podanie leku – zła dawka, niewłaściwa droga podania,
- nieprawidłowe zszycie rany, prowadzące do zakażenia lub trwałego oszpecenia,
- niewłaściwe użycie sprzętu medycznego mimo jego sprawności.
W praktyce takie zdarzenia są często kwalifikowane jako błąd w sztuce lekarskiej, ponieważ naruszają podstawowe standardy staranności zawodowej.
Jak kategoryzuje się błędy techniczne?
W doktrynie prawa i orzecznictwie przyjmuje się kilka sposobów podziału błędów medycznych. W kontekście techniki ich wykonania najczęściej mówi się o dwóch głównych kategoriach.
Błędy techniczne przy leczeniu
Są to uchybienia popełnione bezpośrednio podczas procesu leczenia lub zabiegu. Obejmują działania manualne lekarza lub personelu medycznego, które odbiegają od aktualnej wiedzy i przyjętych procedur. Na przykład chirurg wykonuje operację zgodnie z prawidłowym planem, jednak wskutek niedbałości uszkadza nerw, którego uszkodzenia można było uniknąć przy zachowaniu należytej ostrożności.
Błędy ściśle techniczne
Ta grupa dotyczy samej obsługi narzędzi, aparatury i sprzętu medycznego. Nie chodzi tu o awarię urządzenia, lecz o niewłaściwe jego użycie. Przykładem niech będzie nieprawidłowe ustawienie parametrów aparatu do radioterapii, skutkujące poparzeniem zdrowych tkanek pacjenta. W obu przypadkach konsekwencje błędu medycznego mogą być bardzo poważne, od czasowego pogorszenia zdrowia po trwałe kalectwo, a nawet śmierć pacjenta.
Konsekwencje błędu medycznego dla pacjenta i lekarza
Skutki błędu technicznego rzadko ograniczają się wyłącznie do sfery zdrowotnej. Pacjent może ponosić koszty dalszego leczenia, rehabilitacji, utracić zdolność do pracy lub doznać cierpienia psychicznego. Z perspektywy lekarza lub placówki medycznej w grę wchodzi odpowiedzialność cywilna lekarza za błąd medyczny, a w określonych sytuacjach również odpowiedzialność karna za błąd medyczny. Ta ostatnia pojawia się zwłaszcza wtedy, gdy działanie lub zaniechanie nosi znamiona rażącego niedbalstwa.
Jak dochodzić roszczeń za błąd techniczny?
Pacjent, który podejrzewa, że doszło do uchybienia technicznego, nie jest pozbawiony ochrony prawnej. Ogromne znaczenie ma jednak właściwe przygotowanie sprawy.
Odszkodowanie i zadośćuczynienie
W postępowaniu cywilnym możliwe jest dochodzenie roszczeń takich jak:
- odszkodowanie za błąd medyczny, obejmujące m.in. koszty leczenia, rehabilitacji czy utracone dochody,
- zadośćuczynienie za błąd medyczny, którego celem jest rekompensata za ból, cierpienie i krzywdę niematerialną.
Podstawą jest wykazanie, że doszło do błędu, istnieje związek przyczynowy między działaniem personelu a szkodą oraz że pacjent poniósł realną stratę.
Przedawnienie roszczeń
Należy pamiętać, że błąd medyczny przedawnienie obejmuje w określonych terminach. Co do zasady roszczenia przedawniają się po trzech latach od dnia, w którym pacjent dowiedział się o szkodzie i osobie odpowiedzialnej, jednak nie później niż po dziesięciu latach od zdarzenia. W przypadku małoletnich terminy te ulegają wydłużeniu.
Postępowanie karne i zawodowe
Jeżeli skutki błędu są szczególnie poważne, możliwe jest wszczęcie postępowania karnego. Niezależnie od tego lekarz może ponieść odpowiedzialność zawodową przed izbą lekarską.
Błąd medyczny techniczny nie dotyczy złej diagnozy czy niewłaściwego wyboru terapii, lecz sposobu jej realizacji. W praktyce to właśnie takie uchybienia są jednymi z najczęstszych i jednocześnie najłatwiejszych do wykazania, ponieważ opierają się na naruszeniu jasno określonych procedur.
