Duża liczba pacjentów na oddziale czy też zmęczenie mogą prowadzić do naruszenia przez lekarza należytej ostrożności podczas leczenia osoby chorej. Kiedy dochodzi do takiej sytuacji? Czy naruszenie należytej staranności uprawnia pacjenta do ubiegania się o odszkodowanie za błąd medyczny? Odpowiadamy.
Czy naruszenie ostrożności przez lekarza to błąd medyczny?
Polskie prawo wskazuje, że lekarz ma obowiązek działać zgodnie z aktualną wiedzą medyczną, zasadami etyki i z należytą starannością. Warto jednak podkreślić, że sam fakt, że leczenie nie przyniosło dobrego efektu, nie oznacza jeszcze, że doszło do błędu medycznego. Medycyna wiąże się z ryzykiem, dlatego czasem nawet w przypadku prawidłowego postępowania może dojść do wystąpienia komplikacji. Oceniając zachowanie lekarza, sądy sprawdzają, czy postąpiłby on tak samo, jak inny specjalista w podobnej sytuacji. Pod uwagę brane są opinie biegłych i obowiązujące standardy leczenia. W praktyce naruszenie ostrożności jest odstępstwem od zasad sztuki lekarskiej, które można nazwać błędem medycznym, jeśli przyniosło ono pacjentowi szkodę. Każdy przypadek ocenia się jednak indywidualnie, a ostateczną odpowiedź często daje analiza dokumentacji i opinie ekspertów.
Jakie są przykłady naruszenia ostrożności przez lekarza?
Do najczęstszych błędów popełnianych przez lekarzy należy zbyt późne rozpoznanie choroby albo zaniechanie przeprowadzenia dodatkowych badań w przypadku poważnych objawów zgłaszanych przez pacjenta. Medyk może źle przeprowadzić wywiad z osobą chorą lub zlecić niewłaściwą diagnostykę, co opóźnia udzielenie pomocy. Niejednokrotnie pojawiają się także pomyłki w leczeniu, np. podanie niewłaściwego leku, złej dawki albo nieuwzględnienie przeciwwskazań czy alergii pacjenta. Naruszeniem należytej ostrożności przez lekarza może być również pozostawienie ciała obcego w ranie podczas zabiegu albo nieprawidłowe zatamowanie krwawienia. Błędem w sztuce lekarskiej jest też nieprzekazanie pacjentowi rzetelnego wyjaśnienia ryzyk, alternatywnych metod leczenia i ewentualnych powikłań po operacji. Często skutkuje to brakiem uzyskania świadomej zgody na przeprowadzenie procedur medycznych.
Problematyczne bywają również błędy w dokumentacji — m.in. nieprzygotowanie wpisów, nieczytelne notatki czy pominięcie ważnych informacji. Często sądy zwracają uwagę na lekceważenie niepokojących objawów, wypisanie pacjenta ze szpitala zbyt wcześnie czy brak właściwej opieki po zabiegu. Naruszeniem staranności jest też zignorowanie obowiązujących wytycznych i zaleceń medycznych, jeśli były one dostępne i potrzebne w danej sytuacji. Takie niedopatrzenia mogą prowadzić do odpowiedzialności cywilnej lekarza za błąd medyczny.
Czy naruszenie ostrożności uprawnia do odszkodowania?
Pacjent może żądać odszkodowania, jeśli udowodni, że naruszenie ostrożności przez lekarza miało związek z uszczerbkiem na zdrowiu. Najczęściej odpowiedzialność w takich sytuacjach ponosi szpital lub przychodnia, w której pracuje lekarz, ponieważ to właśnie placówka odpowiada za swoich pracowników. Zdarza się, że pacjent może domagać się odszkodowania za błąd medyczny, które pokryje nie tylko koszty leczenia czy utracone zarobki, ale także zrekompensuje cierpienie i trwałe ograniczenia zdrowotne. W poważniejszych sytuacjach sąd może przyznać pokrzywdzonemu również rentę, np. na zwiększone potrzeby związane z opieką czy rehabilitacją.
Nawet jeśli nie doszło do szkody zdrowotnej, ale lekarz naruszył prawa pacjenta – np. nie poinformował go właściwie albo odmówił dostępu do dokumentacji – przepisy dają możliwość ubiegania się o zadośćuczynienie za błąd medyczny. Przy ocenie sprawy sądy badają, czy lekarz działał zgodnie z obowiązującymi standardami i czy dochował wymaganej staranności.
Konsekwencjami błędu medycznego wynikającymi z naruszenia ostrożności przez lekarza może być pogorszenie stanu zdrowia pacjenta i wydłużenie czasu leczenia. W takiej sytuacji istnieje opcja ubiegania się o odszkodowanie lub zadośćuczynienie za doznane krzywdy. Należy jednak pamiętać, że roszczenia dotyczące błędu medycznego przedawniają się po 3 latach od chwili, gdy pacjent dowiedział się o szkodzie.